Gaia - De pers
     
   
Gaia anders bekeken

Amper een jaar nadat Michel Vandenbosch in Recht voor de beesten terugblikte op de bewogen pioniersjaren van Gaia, zet Marc Hendrickx in Gaia - Profiel van een beweging de meest ophefmakende wapenfeiten van de Belgische dierenrechtenorganisatie nog eens op een rij. Een herhalingsoefening, zou je op het eerste zicht denken, ware het niet dat Hendrickx zich op een belangrijk punt van zijn illustere voorganger onderscheidt: hij droeg Gaia in de loop van zijn opzoekingswerk weliswaar een steeds warmer hart toe, maar maakt er tot nader order geen deel van uit. Van fanatisme of vooringenomenheid kan dit keer dus geen sprake zijn.

Marc Hendrickx stond tot voor kort veeleer bekend als muziekfanaat dan als een dierenvriend. In het verleden geselde deze 33-jarige Antwerpenaar immers heel andere katjes (sorry voor de uitdrukking!): nadat hij jarenlang als redacteur, researcher, vertaler en uitgever actief was geweest in de stripwereld, debuteerde hij in 1994 met Elvis A. Presley - Muziek, Mens, Mythe, een biografie die geldt als een standaardwerk in het genre. Later volgden Fawltymania! en Keith - Het genie naast Mick Jagger, waarbij Hendrickx dienst deed als ideeënleverancier en vertaler.

In de inleiding van Gaia - Profiel van een beweging komt Marc Hendrickx er dan ook rond voor uit: toen hij aan dit boek begon had hij zijn twijfels. Idealisten worden immers vaak in die mate door hun idealen verblind dat ze een te radicale weg inslaan. Dat hij de motieven van Michel Vandenbosch en de zijnen naarmate zijn boek vorderde steeds beter ging begrijpen, had onder meer te maken met de video's die hem door Gaia verstrekt werden en hem herinnerden aan de vreselijke beelden die ons de jongste jaren vanuit Bosnië en Rwanda bereikten.
KRITISCH
Ondanks die emotionele betrokkenheid benadert Marc hendrickx zijn onderwerp met afstandelijkheid. In het eerste deel van zijn boek schetst hij de ontstaansgeschiedenis van dierenbeschermingsorganisaties in het algemeen en die van Gaia in het bijzonder. Daarbij belicht hij sleutelfiguren als Roland Corluy, Peter Singer en Tom Regan, besteedt hij aandacht aan de niet altijd even vriendelijke manier waarop Gaia door de pers bejegend wordt en onderwerpt hij Michel Vandenbosch aan een opvallend kritisch interview.

De tweede helft van het boek staat integraal in het teken van de dieronwaardige toestanden die Gaia sinds haar ontstaan in 1992 aan de kaak stelt. Zo herinnert de auteur aan de vaak revolterende manier waarop varkens, kalveren en kippen in de vee- en pluimveehouderij voor menselijke consumptie worden klaargemaakt, probeert hij liefhebbers van ganzenlever van hun ongelijk te overtuigen en legt hij de vinger op andere pijnlijke fenomenen als proefdierindustrie, genetische manipulatie, handel in exotische dieren en straatpaardekoersen.

Gaia - Profiel van een beweging werd gedrukt op 100% gerecycleerd papier. Van een boek over een natuurvriendelijk onderwerp als Gaia hadden we niets anders verwacht.
Jan De Vos
Het Nieuwsblad
 
Met zijn profiel van Gala geeft auteur Marc Hendrickx eindelijk eerlijke duiding over de eerste dierenrechtenbeweging die ons landje rijk is. Rijk, want Gaia’s bedoelingen zijn eerzaam. Moreel gezien heeft zij duidelijk de wind van voren, Gaia ijvert immers voor een betere wereld, waar het misbruik en het geweld tegenover onmondige zwakkeren, de niet-menselijke dieren verleden tijd is. Gaia is - belangrijke kanttekening! - tegen alle onrecht, ook dat tegenover mensen. Maar zij koos als actieterrein het wijdverbreide institutionele dierenleed want dat lag nog bijna helemaal braak. De ervaring leert immers dat dierenbescherming in ons land een misleidende, de inhoud niet dekkende, frase is. De Wet op het Dierenwelzijn wordt als regel onderuitgehaald door andere ‘hogere’ economische belangen, door prioritaire, opportunistische reglementeringen, zowel nationaal, internationaal, als zelfs communautair. Hierdoor blijft hij veelal dode letter, om van enige serieuze controle op zijn toepassing maar helemaal te zwijgen. De bestaande verenigingen voor dierenbescherming zijn verworden tot dierenopruimingdiensten die het merendeel van de jaarlijkse massale aanvoer van door de liefhebber afgedankte ‘troetel’dieren efficiënt mag wegwerken De strijd tegen de onrechtvaardige behandeling, tegen de rechteloosheid van dieren, dat is wat Gala drijft. Hendrickx ging bij het schrijven van Gaia’s profiel, net als Gaia zelf overigens, nauwgezet en systematisch te werk. Hij begint bij het prille België om uit te komen in het huidige gefederaliseerde, waar een imaginaire grens het gehalte aan toegestaan leed kan bepalen. Daar komt hij bij de charismatische Michel Vandenbosch, die, geschokt door het gedrag van de mens tegenover het dier, met enkele sympathisanten, Gaia of ‘Global Action in the Interest of Animals’ oprichtte. Eerst en vooral deed hij grondig onderzoek naar de oorsprong, naar het waarom, naar de beweegredenen van de organisatie. En daarnaast keek hij, zoals Gaia, zonder de gebruikelijke roze bril, naar de harde feiten, de ontelbare visuele voorbeelden van het onnoemelijke leed dat de grenzenloze exploitatie van het dier door de mens veroorzaakt. Niet alleen voor de kleding, de voeding, de geneeskunde, de wetenschap, maar ook voor de pure perverse pret, voor de wellustige gastronomie, de kick. Eén na één doet hij alle, totnogtoe gevoerde acties van Gaia, het vooropgezette doel en de resultaten uit de doeken.
Uit alle gegevens blijkt dat Gaia’s acties strategisch weloverwogen, niet-sentimenteel en geweldloos zijn. Het zijn ook acties die vooral mateloos veel geduld, energie, inzet, doorzettingsvermogen en koelbloedigheid vergen. Kwaliteiten die de kernleden, met Michel Vandenbosch voorop, in zich hebben. Gaia doet niet in goedkope sentimenten, Gaia drukt de dierconsumerende mens simpel met zijn neus op de afschuwelijk bittere waarheid. Gaia appeleert zowel aan het ethisch gevoel, aan de solidariteit over de soorten heen, als aan het gezond verstand. Bij de Gaia-kernleden vond Hendrickx een opmerkelijke en, naar zijn ervaring, eerder zeldzame, overeenkomst tussen theorie en praktijk. Hendrickx’ boek vertelt absoluut geen sprookjes, het zet de feiten netjes en helder op een rijtje. Een must voor al wie de waarheid lief is!
José Van Den Bossche
De Vrijzinnige Lezer
 
GAIA mensvriendelijk uitgebeend
Antwerpen - Wat hebben Elvis Presley en Gaia met elkaar gemeen? Antwerpenaar Marc Hendrickx schreef er een boek over. "En het zijn twee mythes, waarachter ik de waarheid heb gezocht." Presley-freak was Hendrickx al, vegetariër is hij tijdens zijn opzoekingswerk geworden. "Ik ben geen 'Gaiaan', maar hoe de mens omspringt met dieren, dat kan echt niet."

"Gaia, profiel van een beweging" is het resultaat van twee jaar opzoekingswerk, gesprekken met voor- en tegenstanders van de dierenrechtenorganisatie, en van het volgen van enkele acties ten velde. Met het boek wil Marc Hendrickx een objectief beeld ophangen van een omstreden organisatie. "Ik kreeg het idee toen ik zag hoe fel de media reageerden, toen bij een actie tegen dierentransporten in Nieuwpoort een rijkswachter zijn heup brak. Michel Vandenbosch en zijn medestanders werden daarbij afgeschilderd als halve terroristen. Ik verdiepte me in hun organisatie en zo groeide stilaan dit boek."
Hendrickx steekt zijn bewondering voor Gaia niet weg. "Indrukwekkend, wat die mensen op vijf jaar tjds hebben opgebouwd. Zonder subsidies, en zonder buitenlandse koepel, zoals de Belgische afdelingen van Amnesty International of Greenpeace. Alles wat ze doen is doordacht, er zit een duidelijke filosofie achter."
AGRESSIE

De auteur volgde ook een aantal acties. Tegen het transporteren van levend vee, tegen Waregem Koerse, tegen de Zoo van Zwartberg. Hij zag hoe de Gaia-militanten vaak bijzonder agressief werden aangepakt. "Logisch, aangezien er steeds economische belangen bij betrokken zijn. Van organisatoren. Van middenstanders, zoals bij het verbieden van katten en honden op de Vogelmarkt. En uiteraard van de zeer machtige vleeslobby. Economische belangen zijn trouwens ook het enige argument. Tegen Gaia's ethische standpunten heb je gewoon geen verweer."

Hendrickx behandelt dertien concrete dossiers, van batterijkippen tot genetische manipulatie. Al bij al niet zo'n fraaie hoofdstukken uit de menselijke beschaving. "We noemen ons dierenvrienden, maar we zijn het niet. Verder dan hond, kat of parkiet gaat het niet. Om in onze waanzinnige consumptie van vlees te voorzien, worden er dagelijks miljoenen dieren mishandeld."

GAIA wil ook resoluut alle dierentuinen (concentratiekampen, dixit Vandenbosch) sluiten.
"Ze zijn ook afschuwelijk", zegt Hendrickx. "Uitgenomen dan de Zoo van Antwerpen. Daarin volg ik GAIA niet. Al blijft het natuurlijk gek om miljoenen te stoppen in kweekprogramma's voor bedreigde dieren, terwijl je dat geld veel beter zou gebruiken om hen in hun natuurlijke habitat te beschermen."

Is Hendrickx nu niet een beetje een "Gaiaan" geworden?
"Absoluut niet. Ik laat in mijn boek ook altijd beide partijen aan het woord. Daarom is Michel Vandenbosch slechts 'gematigd' tevreden" met dit boek. Hij vindt dat hij te weinig plaats heeft gekregen."

Het is dan ook nooit goed.

Wim Daeninck
De Nieuwe Gazet